Door: Speeltuinwerk Limburg - Carlien Schouten
Geplaatst op: maandag 17 december 2018

Een burgerinitiatief in de wijk komt met een enthousiast plan: een speelplek aanleggen en tegelijk de groenstrook lekker opfrissen. Het merendeel van de bewoners is blij met de insteek en ook als gemeente kun je je vinden in de meerwaarde die het project zal bieden aan de bewoners en de buitenruimte. En dan komt er protest. Het stevig gestelde NEE leidt tot teleurstelling bij de initiatiefnemers of zelfs tot een heftige discussie in de wijk die alles behalve bijdraagt aan de eerste bedoeling: wijkcohesie. Maar hoe nu verder: afblazen, doorduwen, begeleiden of misschien niks aan doen?

Kortom, wat doe je als een goed initiatief stuk loopt op de mening van een handjevol tegenstanders? En wat doet ’t met de initiatiefnemers, de wijkverhoudingen, de klagers? Welke taken liggen hierin voor gemeente en welzijnswerk? Gemeenten voeren een verschillend beleid. Dat geldt voor burgerinitiatieven in z’n algemeen, maar ook de omgang met klachten, protest en inspraak binnen een gemeente. Voorbeelden die we kennen schuiven van “40-60 regeling” (waarbij een meerderheid (60%) vóór een initiatief moet zijn om dit door te voeren) tot een haalbaarheidsafweging; van het berekenen van tijdsbesteding aan de klachten na doorvoeren van een initiatief voor de gemeente; van handtekeningen aantallen, tot 100% voorstanders beding.

Zonder meer gaan alle beleidsstukken in deze regelingen uit van gelijkwaardige communicatie, waarbij de praktijk toch echt wat weerbarstiger mag zijn. Van pittige discussie en oude koeien, gaan wij langs een glijdende schaal naar bedreigd voelen en angstcultuur. En nee, dit is niet overdreven. Maar wat moet daar nou mee? Een goede buur blijft immers waardevoller dan de verre vriend. Het toverwoord is en blijft: communicatie. En dan zowel qua inhoudelijke vorm (tijdig, open, eerlijk, inspraakmogelijkheid, gefaseerd) als de menselijke vorm (vriendelijk, gelijkwaardig, luisterend en zonder oordeel).

Een simpel antwoord, maar de invulling daarvan vraagt veel meer. Communicatie is tussen mensen onderling al behoorlijk ingewikkeld en leidt snel tot misverstanden; communicatie tussen overheid en burger blijkt nog complexer. De vermenging van belangen en plichten, vertegenwoordiging en sturing maken het voor de gemeente niet gemakkelijk. Dit zie je onder andere ook terug in de grote kritiek op de nieuw in te voeren Omgevingswet waar gemeenten mee aan de slag zullen moeten. Kortom, het vraagt een rol van de gemeente en andere betrokken partijen, waarin zij – net als in de omgang met burgerinitiatieven- nog lerend zijn. Het lijkt onvermijdelijk dat het af en toe misgaat.

Soms lopen de verschillen zo hoog op dat de draagkracht verdwijnt in de wijk en er niets anders dan heel veel tijd mee gemoeid is om de handschoen weer voorzichtig op te pakken. Maar soms zijn de verschillen te overbruggen, de verhoudingen herstelbaar, door inspanning van welzijnswerk, een initiatiefnemer met lef én een lange adem of de gemeente. Hoewel de laatste werkwijze een lastig punt is voor velen, blijkt het wel de meest waardevolle vorm. Een beetje tegenstand laat een initiatief goed nadenken over de tegens. Een herstelde mening van een tegenstander inclusief goede aanpak, maakt klagen daarna minder en laat zien dat een gemeente gaat staan voor haar burgers: voor- en tegenstanders.

Eén van de succesfactoren voor burgerinitiatieven die Speeltuinwerk Limburg benoemt op haar website en in de begeleiding is de lange adem. Volhouden, doorzetten en veerkracht zijn daar kernwoorden in. Soms lukt dit burgers op eigen houtje, maar in andere gevallen is ruggensteun vanuit overheid onontbeerlijk. Die ruggensteun kan bestaan uit beleid dat sturing geeft, aan de -bewerkelijke, maar zeer nodige- samenwerking van alle afdelingen binnen de gemeente, al dan niet met welzijnswerk om hierin met een initiatief samen te kunnen optrekken. Maar de grootste factor is de menselijkheid. Het veiligstellen voor alle betrokkenen van een aanspreekcultuur en een democratische zoektocht naar de mooiste middenweg.

Goede ervaringen zijn er gelukkig ook! Wethouders die tijd nemen om niet zozeer uit functie, maar als medebewoner besluiten aan te schuiven aan een keukentafel. Gemeenten die met hun omwonenden een niet-klagen-periode afstemmen, omdat iedereen begrijpt dat nieuwe speelplekken altijd even overlast geven door hun “nieuwigheid”. Het inzetten van communicatiedeskundigheid (welzijnswerk, buurtwerk of anders) in alle fases om het initiatief te kunnen ondersteunen. Soms inzet van een ondersteuner die van de gemeente ook “gewoon” een betrokken partij maakt bij een initiatief. Kortom, succesvol zijn van burgerinitiatieven in het kader van saamhorigheid, staat of valt bij een basis die gelegd wordt door medemenselijkheid. En laat dat nou net de insteek zijn van het burgerinitiatief!

Meer weten over dit onderwerp, op dit bericht reageren of de mogelijkheden die Speeltuinwerk Limburg kan bieden aan alle betrokken partijen? Klik hier voor nader contact.

Benieuwd naar hoe andere gemeenten dit aanpakken? Neem deel aan onze Kennisdag voor Gemeenten.



Meer informatie:
Locatie: Limburg
Kosten: gratis
Aanmelden: info@speeltuinwerklimburg.nl